Giá vàng ‘nhảy múa’ lên hơn 93 triệu đồng/lượng: Những nguyên nhân và triển vọng

Ngày 12/3, thị trường vàng trong nước đã ghi nhận sự tăng giá mạnh mẽ bất chấp xu hướng điều chỉnh nhẹ của giá vàng toàn cầu. Diễn biến này không chỉ phản ánh tâm lý đầu tư tích cực của người dân mà còn là kết quả của các yếu tố kinh tế, chính sách quản lý của Nhà nước, và sự biến động của thị trường vàng quốc tế.

Đà tăng giá mạnh trong vòng 1 tháng

• Tăng giá so với những ngày trước:
  Vào lúc 15:30, giá vàng SJC tại các cửa hàng được neo ở mức mua vào 91,6 triệu đồng/lượng và bán ra 93,3 triệu đồng/lượng, tăng 600.000 đồng ở chiều mua và 300.000 đồng ở chiều bán so với phiên giao dịch trước đó.

• Điều chỉnh giá từ các thương hiệu:
  Các thương hiệu như DOJI và PNJ đồng loạt điều chỉnh giá vàng, với mức mua vào dao động từ 91,6 đến 92,2 triệu đồng mỗi lượng và giá bán từ 93,3 đến 93,7 triệu đồng mỗi lượng.

• So sánh theo đầu năm 2025:
  Từ đầu tháng 1 đến nay, giá vàng SJC trong nước đã tăng khoảng 1,2 triệu đồng/lượng ở chiều mua và 0,9 triệu đồng/lượng ở chiều bán. Sự tăng giá này chủ yếu được thúc đẩy bởi nhu cầu mua vàng tăng cao, khi lạm phát duy trì ở mức 4,2% – vượt mục tiêu 3-4% – khiến vàng trở thành kênh trú ẩn an toàn cho tài sản.

Nguyên nhân tăng giá vàng

Các chuyên gia tài chính nhận định rằng yếu tố chính dẫn đến giá vàng liên tục tăng cao là do nguồn cung vàng bị siết chặt. Trong suốt thời gian qua, Ngân hàng Nhà nước (NHNN) duy trì độc quyền sản xuất vàng miếng SJC và kiểm soát chặt chẽ việc nhập khẩu vàng nguyên liệu, dẫn đến tình trạng khan hiếm vàng trong bối cảnh nhu cầu tăng mạnh.

Bên cạnh đó, nhu cầu tích trữ vàng của người dân cũng gia tăng khi đồng tiền Việt Nam (VND) có dấu hiệu suy yếu, khiến nhiều hộ gia đình và nhà đầu tư nhỏ lẻ đổ xô vào vàng để bảo vệ tài sản.

Theo khảo sát của Viện Kinh tế Việt Nam đầu tháng 3, khoảng 65% hộ gia đình tại TP Hồ Chí Minh và Hà Nội đã tăng mua vàng từ đầu năm do lo ngại lạm phát. Điều này tạo ra áp lực tăng cầu rất lớn trong khi nguồn cung vẫn bị hạn chế, giúp giá vàng trong nước tăng mạnh, với mức giá vàng SJC vượt qua ngưỡng 90 triệu đồng mỗi lượng.

Ảnh hưởng từ thị trường vàng toàn cầu và chính sách quản lý

Bên cạnh những yếu tố nội địa, giá vàng trong nước còn chịu ảnh hưởng mạnh mẽ từ thị trường vàng thế giới. Ngày 12/3, giá vàng giao ngay toàn cầu tăng lên 2.918 USD/ounce, cao hơn khoảng 20 USD so với phiên giao dịch trước và đạt đỉnh cao nhất trong ba tháng qua.

Các yếu tố như lo ngại về suy thoái kinh tế toàn cầu, bất ổn chính trị và sự yếu đi của đồng USD đã thúc đẩy nhu cầu vàng như một tài sản trú ẩn, khi đồng USD giảm giá vàng được định giá bằng USD trở nên hấp dẫn hơn đối với nhà đầu tư quốc tế. Thêm vào đó, các ngân hàng trung ương từ Trung Quốc, Nga và Thổ Nhĩ Kỳ liên tục tăng cường mua vàng để đa dạng hóa dự trữ ngoại hối, tạo thêm áp lực tăng giá.

Theo chuyên gia George Milling Stanley (State Street Global Advisors), giá vàng toàn cầu có thể đạt từ 3.000 đến 3.200 USD/ounce vào cuối năm 2025 nếu lạm phát tại Mỹ tăng lên. Tuy nhiên, nếu nền kinh tế toàn cầu phục hồi mạnh mẽ và các yếu tố hỗ trợ vàng giảm dần, giá vàng có thể giảm xuống khoảng 2.400 USD/ounce.

Đề xuất cải cách thị trường vàng nội địa

PGS.TS Nguyễn Quang Huy (CEO Khoa Tài chính – Ngân hàng Trường Đại học Nguyễn Trãi) cho rằng chính sách độc quyền sản xuất vàng miếng SJC của NHNN vừa là điểm mạnh giúp ổn định thị trường nhưng cũng là điểm yếu khi không thể đáp ứng đủ nhu cầu ngày càng tăng. Ông đề xuất cấp phép cho thêm 3-5 doanh nghiệp sản xuất vàng miếng để tăng nguồn cung và tạo cạnh tranh, từ đó giảm áp lực tăng giá.

Tương tự, Hội đồng Vàng Thế giới (WGC) nhận định rằng Việt Nam cần xóa bỏ độc quyền SJC và phát triển các sản phẩm đầu tư vàng hiện đại như quỹ ETF vàng để giảm sự phụ thuộc vào vàng vật chất. WGC dự báo nhu cầu vàng tại Việt Nam sẽ tăng 2-3% trong năm 2025, chủ yếu từ nhu cầu tích trữ và sản xuất trang sức, và khuyến nghị Chính phủ nới lỏng quy định nhập khẩu vàng nhằm giảm chênh lệch giá và tạo điều kiện thuận lợi cho doanh nghiệp vàng nội địa.

Biện pháp bình ổn thị trường của NHNN

Trước áp lực giá vàng tăng cao, NHNN đã triển khai nhiều biện pháp nhằm ổn định thị trường vàng trong nước, bao gồm:

• Bán vàng trực tiếp qua các ngân hàng thương mại lớn (Agribank, BIDV, Vietcombank, VietinBank và Công ty SJC) từ đầu năm 2025.
• Phối hợp với cơ quan chức năng thanh tra hơn 2.000 đại lý vàng trên cả nước trong quý 1/2025, giúp phát hiện và xử phạt 15 trường hợp găm hàng và làm giá, qua đó kiềm chế tâm lý đầu cơ và thao túng giá.

Trong dài hạn, NHNN dự kiến sẽ sửa đổi Nghị định 24/2012 để cho phép các doanh nghiệp tư nhân nhập khẩu vàng nguyên liệu từ quý 3/2025, giảm sự phụ thuộc vào nguồn cung vàng miếng SJC độc quyền và tăng tính cạnh tranh trong ngành. Ngoài ra, việc thành lập sàn giao dịch vàng quốc gia cũng đang được nghiên cứu nhằm chuẩn hóa giá vàng, tăng tính minh bạch và giảm biến động đột ngột trên thị trường nội địa.

Tuy nhiên, nhiều ý kiến cho rằng, dù những biện pháp này có tác dụng giảm chênh lệch giá và ổn định tâm lý thị trường trong ngắn hạn, nhưng về lâu dài, sự phụ thuộc vào nhập khẩu vàng quốc tế và tính bền vững của các biện pháp hiện tại vẫn là vấn đề lớn cần giải quyết. Chính phủ cần có những cải cách mạnh mẽ hơn để xây dựng một thị trường vàng minh bạch, hiệu quả và bền vững hơn trong tương lai.

Bản tóm tắt trên giải thích rõ ràng nguyên nhân khiến giá vàng “nhảy múa” vượt 93 triệu đồng/lượng trong bối cảnh nhu cầu tích trữ vàng tăng mạnh, sự kiểm soát chặt chẽ nguồn cung vàng bởi NHNN, và ảnh hưởng của thị trường vàng toàn cầu. Đồng thời, các chuyên gia cũng đề xuất cải cách thị trường nội địa nhằm tạo sự cạnh tranh và ổn định giá vàng về dài hạn.